Chi phí phát sinh khi chấm dứt hợp đồng ở nhờ trước thời hạn
Trong nhiều trường hợp, các bên ký kết hợp đồng ở nhờ nhưng vì lý do khách quan hoặc chủ quan đã phải chấm dứt hợp đồng ở nhờ trước hạn. Khi đó, vấn đề được quan tâm nhiều nhất chính là: chi phí phát sinh (sửa chữa, cải tạo, điện nước, phí dịch vụ, bồi thường…) sẽ do bên nào chịu trách nhiệm thanh toán. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết theo quy định pháp luật hiện hành, giúp các bên có cái nhìn rõ ràng để hạn chế rủi ro tranh chấp.
1. Cơ sở pháp lý về chấm dứt hợp đồng ở nhờ trước hạn
1.1. Bộ luật Dân sự 2015
Điều 472 BLDS 2015: Hợp đồng ở nhờ là một dạng hợp đồng mượn tài sản.
Điều 481 BLDS 2015: Bên cho mượn có quyền đòi lại tài sản trước hạn nếu bên mượn sử dụng không đúng mục đích, cho người khác mượn lại mà không có sự đồng ý, hoặc cần gấp để sử dụng.
Điều 482 BLDS 2015: Bên mượn phải trả lại tài sản đúng tình trạng đã nhận, nếu làm hư hỏng thì phải bồi thường.
1.2. Luật Nhà ở 2014 (sửa đổi 2023)
Điều 162: Người ở nhờ nhà phải có nghĩa vụ giữ gìn, sử dụng đúng mục đích và hoàn trả khi chấm dứt quan hệ ở nhờ.
1.3. Luật Đất đai 2013 (sửa đổi, bổ sung 2024)
Nếu ở nhờ gắn với quyền sử dụng đất, bên ở nhờ phải trả lại nguyên trạng. Nếu gây thiệt hại công trình, đất đai thì phải bồi thường.
2. Các loại chi phí phát sinh khi chấm dứt trước hạn
2.1. Chi phí sửa chữa, khắc phục hư hỏng
Nếu bên ở nhờ làm hư hỏng tài sản (ví dụ: sàn gỗ, hệ thống điện, nước), họ phải chịu chi phí sửa chữa theo Điều 482 BLDS 2015.
2.2. Chi phí cải tạo, nâng cấp
Nếu bên ở nhờ tự ý cải tạo, nâng cấp mà không có sự đồng ý của chủ sở hữu, khi chấm dứt phải hoàn trả nguyên trạng và tự chịu chi phí.
Nếu được chủ nhà đồng ý, hai bên có thể thỏa thuận về việc thanh toán chi phí này.
2.3. Chi phí điện, nước, dịch vụ quản lý
Đây là khoản chi phí gắn liền với quá trình sử dụng. Theo thông lệ, bên ở nhờ phải thanh toán toàn bộ đến thời điểm bàn giao lại tài sản.
2.4. Chi phí bồi thường do chấm dứt trước hạn
Nếu một bên đơn phương chấm dứt hợp đồng trái luật, gây thiệt hại cho bên kia, phải bồi thường theo Điều 361 và Điều 419 BLDS 2015.
3. Nguyên tắc xác định trách nhiệm trả chi phí phát sinh
3.1. Do bên ở nhờ chịu
Làm hư hỏng, mất mát tài sản.
Sử dụng sai mục đích gây thiệt hại.
Tự ý sửa chữa, cải tạo trái thỏa thuận.
3.2. Do bên cho ở nhờ chịu
Lấy lại tài sản trước hạn mà không có lý do chính đáng, gây thiệt hại cho bên ở nhờ (ví dụ: bên ở nhờ vừa bỏ chi phí sửa chữa theo thỏa thuận).
3.3. Cùng chia sẻ chi phí
Khi hai bên có thỏa thuận rõ ràng trong hợp đồng.
Khi chi phí liên quan đến việc sử dụng chung hoặc cải tạo có lợi cho cả hai bên.
4. Ví dụ minh họa thực tế về chi phí phát sinh, chấm dứt trước hạn
Anh G được chú ruột cho ở nhờ căn hộ trong 2 năm. Sau 1 năm, chú G lấy lại nhà để bán, yêu cầu chấm dứt hợp đồng trước hạn. Trong thời gian ở nhờ, anh G đã bỏ 50 triệu đồng để sửa chữa hệ thống điện, nước theo sự đồng ý của chú.
Theo Điều 585 BLDS 2015, bên nào gây thiệt hại phải bồi thường.
Vì việc sửa chữa được sự đồng ý, nên khi chấm dứt trước hạn, chú phải hoàn trả lại phần chi phí hợp lý mà anh G đã bỏ ra.
Ngược lại, nếu anh G tự ý xây thêm gác lửng mà không có sự đồng ý, thì khi rời đi anh G phải tự tháo dỡ và chịu toàn bộ chi phí.
>>> Xem thêm: Phòng công chứng – đối tác pháp lý đáng tin cậy của mọi gia đình.
5. Lưu ý khi lập hợp đồng để tránh tranh chấp chi phí
Nên quy định rõ ràng về trách nhiệm thanh toán chi phí điện, nước, dịch vụ.
Có điều khoản về việc xử lý chi phí cải tạo, sửa chữa khi chấm dứt hợp đồng.
Thỏa thuận trước về việc bồi thường nếu chấm dứt hợp đồng trước hạn.
Lập hợp đồng bằng văn bản, có thể công chứng để tăng tính pháp lý.
Kết luận
Khi chấm dứt hợp đồng ở nhờ trước hạn, việc phân chia chi phí phát sinh phụ thuộc vào nguyên nhân, lỗi và thỏa thuận của các bên. Pháp luật hiện hành đã quy định rõ nguyên tắc bồi thường và nghĩa vụ hoàn trả, tuy nhiên để tránh tranh chấp, các bên nên ghi rõ điều khoản trong hợp đồng ngay từ đầu. Đây là giải pháp thực tiễn giúp bảo vệ quyền lợi của cả bên cho ở nhờ và bên ở nhờ.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ.Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
