Thế chấp tài sản là một trong những giao dịch phổ biến trong lĩnh vực bất động sản, đặc biệt là khi vay vốn ngân hàng. Nhưng liệu nhà đang thế chấp có thể đem bán hợp pháp? Bài viết này sẽ giúp bạn làm rõ câu hỏi đó theo đúng quy định pháp luật hiện hành, đồng thời cung cấp ví dụ minh họa thực tế và hướng dẫn cụ thể nếu bạn đang là người mua hoặc người bán nhà đất đang thế chấp.
>>> Xem thêm: Những điều cần lưu ý khi thực hiện công chứng hợp đồng thế chấp bạn không thể bỏ qua: công chứng hợp đồng thế chấp.
1. Khái niệm và phạm vi thế chấp tài sản
1.1 Khái niệm thế chấp tài sản theo quy định pháp luật
Theo Điều 317 Bộ luật Dân sự 2015: Đâylà việc một bên (sau đây gọi là bên thế chấp) dùng tài sản thuộc sở hữu của mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ và không giao tài sản cho bên kia (sau đây gọi là bên nhận thế chấp).
Điểm đặc biệt của hình thức thế chấp là tài sản vẫn thuộc quyền sử dụng, quản lý của người thế chấp, trừ khi nghĩa vụ không được thực hiện đúng.
1.2 Những tài sản có thể đem thế chấp
Căn cứ Điều 318 Bộ luật Dân sự 2015, các loại tài sản được sử dụng để thế chấp bao gồm:
- Bất động sản: nhà ở, quyền sử dụng đất, căn hộ, công trình xây dựng
- Động sản: xe ô tô, máy móc, thiết bị kỹ thuật
- Quyền tài sản: quyền khai thác tài nguyên, quyền đòi nợ, quyền phát sinh từ hợp đồng…
Việc hiểu rõ phạm vi tài sản có thể thế chấp giúp tránh nhầm lẫn giữa các hình thức bảo đảm khác như cầm cố hoặc bảo lãnh.
2. Có thể bán nhà đang thế chấp không?
2.1 Bán nhà đang thế chấp là hợp pháp nếu có đủ điều kiện
Theo Điều 321 Bộ luật Dân sự 2015, người thế chấp vẫn có quyền bán tài sản nếu:
- Có sự đồng ý bằng văn bản của bên nhận thế chấp (thường là ngân hàng)
- Hoặc giải chấp tài sản trước khi chuyển nhượng (nghĩa là thanh toán toàn bộ nghĩa vụ nợ)
Nếu không đáp ứng các điều kiện trên mà vẫn tiến hành bán, giao dịch có thể bị tuyên vô hiệu, và người mua sẽ gặp rủi ro pháp lý lớn.
2.2 Quy trình bán nhà đang thế chấp đúng luật
Để thực hiện hợp pháp việc bán nhà đang thế chấp, các bước thực hiện thường bao gồm:
- Bước 1: Chủ nhà làm văn bản đề nghị ngân hàng cho phép bán tài sản thế chấp
- Bước 2: Ngân hàng xem xét và ra văn bản chấp thuận kèm điều kiện giải chấp
- Bước 3: Người mua thanh toán phần nợ còn lại tại ngân hàng (nếu có)
- Bước 4: Ngân hàng thực hiện xóa đăng ký thế chấp tại Văn phòng đăng ký đất đai
- Bước 5: Hai bên thực hiện công chứng hợp đồng và sang tên quyền sử dụng đất
>>> Xem thêm: Dịch vụ sổ đỏ trọn gói – Hỗ trợ nhanh, thủ tục đơn giản, không mất thời gian
3. Tình huống thực tế minh họa
Tình huống: Chị D có một căn nhà đang thế chấp tại ngân hàng X để vay 700 triệu đồng. Sau 2 năm, chị D muốn bán căn nhà cho anh M với giá 2,5 tỷ đồng.
Cách xử lý hợp pháp:
- Chị D đề nghị ngân hàng X cho phép bán tài sản
- Ngân hàng yêu cầu thanh toán trước khoản nợ còn lại là 400 triệu đồng
- Anh M đồng ý chuyển 400 triệu cho ngân hàng để giải chấp, và chuyển phần còn lại 2,1 tỷ cho chị D
- Ngân hàng xóa thế chấp, hai bên công chứng hợp đồng mua bán và sang tên
Kết quả: Giao dịch diễn ra hợp pháp, ngân hàng không bị ảnh hưởng, bên mua có được tài sản rõ ràng về pháp lý.
4. Lưu ý khi mua bán nhà đang thế chấp
4.1 Đối với bên bán
- Cần công khai tình trạng thế chấp với người mua
- Không được tự ý bán nếu chưa được ngân hàng hoặc bên nhận thế chấp chấp thuận
- Nên lập biên bản làm việc ba bên để minh bạch quá trình thanh toán và giải chấp
4.2 Đối với bên mua
- Kiểm tra giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có đăng ký thế chấp hay không
- Không nên thanh toán toàn bộ khi tài sản chưa được giải chấp
- Chỉ ký hợp đồng công chứng khi có văn bản chấp thuận hoặc xác nhận xóa thế chấp
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng kết nối trực tuyến – Nhanh, tiện, chính xác
>>> Xem thêm: Hồ sơ, thủ tục công chứng hợp đồng thế chấp Sổ đỏ – Hướng dẫn đầy đủ theo Luật Công chứng 2024
>>> Xem thêm: Tài sản đang thế chấp bị phát mãi – bên thế chấp có quyền gì?
Kết luận
Thế chấp tài sản không làm mất quyền sở hữu hay quyền chuyển nhượng của người thế chấp, nhưng việc bán tài sản đang thế chấp chỉ hợp pháp khi có sự chấp thuận từ bên nhận thế chấp hoặc sau khi tài sản đã được giải chấp. Cả người bán và người mua cần nắm chắc quy trình pháp lý để đảm bảo giao dịch an toàn, tránh rủi ro và tranh chấp về sau.
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán. Ngoài ra, chúng tôi có đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Công chứng ngoài trụ sở, tại nhà riêng miễn phí
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Hotline: 09.66.22.7979 hoặc 0935.669.669
Địa chỉ: số 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội
Email: ccnguyenhue165@gmail.com