Thừa kế có di chúc thường được hiểu là phương án tối ưu giúp người để lại tài sản thể hiện ý chí rõ ràng và tránh tranh chấp sau khi qua đời. Tuy nhiên, trong thực tế, nhiều trường hợp di chúc rõ ràng vẫn bị khởi kiện, tranh chấp vẫn diễn ra gay gắt giữa các thành viên trong gia đình. Vậy nguyên nhân do đâu? Khi nào thừa kế có di chúc vẫn phát sinh tranh chấp?
>>> Xem thêm: Đừng ký vội! Trước khi làm Công chứng văn bản thừa kế, bạn cần biết điều này.
1. Khái quát về di chúc và thừa kế có di chúc
Theo Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Thừa kế có di chúc là hình thức phân chia tài sản căn cứ theo nội dung di chúc để lại, thay vì phân chia theo quy định mặc định của pháp luật.
Thừa kế theo di chúc được ưu tiên áp dụng nếu:
-
Di chúc hợp pháp, rõ ràng
-
Người lập di chúc có năng lực hành vi dân sự
-
Nội dung di chúc không trái đạo đức xã hội và pháp luật
Tuy nhiên, không phải cứ có di chúc là tránh được mọi rủi ro pháp lý.
2. Khi nào thừa kế có di chúc vẫn bị tranh chấp?
2.1. Di chúc không hợp pháp
Di chúc bị xem là vô hiệu toàn phần hoặc một phần nếu vi phạm quy định tại Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015, như:
-
Người lập di chúc bị mất năng lực hành vi dân sự
-
Di chúc được lập trong điều kiện bị ép buộc, lừa dối
-
Không có chữ ký hoặc không đúng hình thức quy định
Khi di chúc bị vô hiệu, việc phân chia tài sản sẽ chuyển sang thừa kế theo pháp luật, dẫn đến tranh chấp giữa các đồng thừa kế.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng có thể cấp bản sao chứng thực không?
2.2. Không đảm bảo quyền thừa kế bắt buộc
Theo Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015, những người sau vẫn có quyền hưởng di sản dù không được ghi tên trong di chúc:
-
Con chưa thành niên
-
Cha mẹ già yếu
-
Vợ hoặc chồng phụ thuộc
Nếu di chúc không dành phần tài sản cho những người này, họ có quyền khởi kiện để yêu cầu chia phần di sản bắt buộc.
2.3. Nội dung di chúc không rõ ràng hoặc có mâu thuẫn
Di chúc có thể bị tranh chấp nếu:
-
Dùng từ ngữ mơ hồ, khó xác định tài sản hoặc người thừa kế
-
Có nhiều bản di chúc với nội dung mâu thuẫn nhau
-
Không rõ thời điểm lập di chúc nào là bản cuối cùng
Trong trường hợp này, Tòa án phải xem xét hiệu lực từng phần và đưa ra phán quyết.
>>> Xem thêm: Lợi ích khi có sổ đỏ cho nhà đất của bạn.
2.4. Có hành vi giả mạo, làm sai lệch di chúc
Một số trường hợp phổ biến dẫn đến tranh chấp:
-
Người thân giả mạo chữ ký
-
Tự ý thay đổi nội dung bản di chúc sau khi người lập di chúc qua đời
-
Lợi dụng sự thiếu hiểu biết hoặc yếu sức của người lập di chúc
Hành vi này có thể bị xử lý hình sự nếu gây thiệt hại nghiêm trọng về quyền lợi tài sản.
3. Ví dụ minh họa thực tế thừa kế có di chúc
Trường hợp 1: Ông B lập di chúc để lại toàn bộ tài sản cho con gái nuôi. Sau khi ông mất, con trai ruột kiện ra Tòa yêu cầu chia thừa kế vì ông B bị tai biến trước thời điểm lập di chúc. Sau khi giám định y tế, Tòa án tuyên di chúc không hợp lệ do ông mất năng lực hành vi dân sự, và phân chia di sản theo pháp luật.
Trường hợp 2: Cụ bà H viết tay di chúc để lại nhà cho cháu nội. Tuy nhiên, bản di chúc không ghi rõ địa chỉ căn nhà, không có người làm chứng, không ghi ngày tháng cụ thể. Các con của cụ bà khởi kiện, Tòa tuyên di chúc mất hiệu lực, di sản chia theo quy định pháp luật.
>>> Xem thêm: Chia thừa kế khi đất không có sổ đỏ: Thông tin cần biết
4. Căn cứ pháp lý thừa kế có di chúc
-
Bộ luật Dân sự 2015: Điều 624, 626, 630, 644, 651
-
Luật Công chứng 2014
-
Nghị định 29/2015/NĐ-CP hướng dẫn Luật Công chứng
Kết luận
Mặc dù thừa kế có di chúc là phương thức hiệu quả để người lập di chúc chủ động phân chia tài sản, nhưng nếu không tuân thủ đúng quy định pháp luật, hoặc không rõ ràng, dễ dẫn đến tranh chấp. Di chúc cần được lập hợp pháp, có nội dung cụ thể, rõ ràng, đảm bảo quyền lợi của những người thừa kế bắt buộc để hạn chế tối đa rủi ro kiện tụng.
Nếu bạn cần tư vấn lập di chúc rõ ràng, hợp pháp, hoặc đang gặp tranh chấp liên quan đến thừa kế dù đã có di chúc, hãy liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ qua số 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để được hỗ trợ đầy đủ, chính xác và kịp thời.
>>> Xem thêm: Di chúc có bắt buộc phải công chứng di chúc để có giá trị pháp lý không?
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com