Quyền thừa kế con riêng: có được chia ngang hàng với con ruột?
Quyền thừa kế con riêng là một trong những chủ đề được quan tâm nhiều trong thực tiễn pháp luật thừa kế tại Việt Nam. Khi người mất để lại di sản nhưng trong gia đình có cả con ruột và con riêng, vấn đề đặt ra là liệu con riêng có được chia di sản như con ruột hay không? Pháp luật hiện hành quy định ra sao và có những điều kiện gì để con riêng được hưởng quyền thừa kế?
Con riêng là người con được sinh ra từ mối quan hệ trước của cha hoặc mẹ và không phải là con chung của vợ chồng hiện tại. Trong bối cảnh gia đình hiện đại, mô hình “gia đình kết hợp” ngày càng phổ biến, kéo theo nhiều vấn đề pháp lý về quyền thừa kế con riêng phát sinh.
Pháp luật dân sự không phân biệt giữa con ruột, con nuôi, con trong giá thú hay ngoài giá thú trong việc thừa kế, nhưng con riêng chỉ được hưởng quyền thừa kế nếu đáp ứng một số điều kiện nhất định.
2. Quy định pháp luật về quyền thừa kế con riêng
2.1. Thừa kế theo pháp luật
Căn cứ theo Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, hàng thừa kế thứ nhất gồm:
“Vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.”
Tuy nhiên, con riêng chỉ được xem là con đẻ của người đã chết nếu có quan hệ huyết thống, hoặc được nhận làm con nuôi hợp pháp theo đúng thủ tục quy định tại Luật Nuôi con nuôi 2010.
Ngoài ra, nếu con riêng được người mẹ hoặc cha dượng nuôi dưỡng, chăm sóc như con ruột, thì được pháp luật công nhận là quan hệ nuôi dưỡng, có thể được xem xét như con chung và được chia thừa kế.
Nếu người lập di chúc chỉ định con riêng là người thừa kế thì con riêng được hưởng di sản theo di chúc, không cần phải chứng minh quan hệ huyết thống hay nuôi dưỡng. Điều này thể hiện rõ nguyên tắc tôn trọng ý chí của người để lại di sản được ghi nhận tại Điều 624 và Điều 626 Bộ luật Dân sự 2015.
3. Điều kiện để con riêng được chia thừa kế ngang hàng với con ruột
Con riêng được chia ngang hàng với con ruột nếu:
Là con ruột (có huyết thống) của người để lại di sản
Hoặc được người đã mất nhận làm con nuôi hợp pháp
Hoặc được người đã mất chăm sóc, nuôi dưỡng như con ruột, có thể chứng minh bằng lời khai, giấy tờ, nhân chứng
Trường hợp 1: Anh Hòa kết hôn với chị Nga, mang theo con trai riêng là Nam. Trong suốt 15 năm hôn nhân, chị Nga nuôi dưỡng và chăm sóc Nam như con ruột, nhưng không làm thủ tục nhận con nuôi hợp pháp. Khi chị Nga mất, Nam yêu cầu chia di sản.
→ Tòa án công nhận mối quan hệ nuôi dưỡng thực tế và cho phép Nam được hưởng thừa kế như con ruột.
Trường hợp 2: Bà Lan có một con riêng tên Hiền nhưng không làm giấy khai sinh thể hiện cha. Khi bà mất, người chồng hiện tại của bà Lan không đồng ý cho Hiền hưởng thừa kế, vì cho rằng Hiền không phải con ruột.
→ Nếu Hiền chứng minh được huyết thống với bà Lan (ví dụ qua xét nghiệm ADN, giấy tờ học tập, hộ khẩu…) thì vẫn được chia thừa kế hợp pháp.
5. Một số lưu ý quan trọng về quyền thừa kế con riêng
Nếu là con riêng nhưng không có quan hệ huyết thống hoặc không có di chúc, khả năng được chia thừa kế rất thấp
Việc lập di chúc rõ ràng, hợp pháp sẽ giúp tránh tranh chấp giữa con riêng và con ruột
Nếu con riêng đã được nhận nuôi hợp pháp thì pháp luật không phân biệt với con ruột
Trong trường hợp tranh chấp, có thể yêu cầu tòa án giải quyết hoặc giám định ADN
>>> Xem thêm: Phí công chứng được xác định theo những tiêu chí nào theo quy định pháp luật hiện hành?
6. Căn cứ pháp lý quyền thừa kế con riêng
Bộ luật Dân sự 2015 (Điều 624, 626, 644, 651)
Luật Hôn nhân và Gia đình 2014
Luật Nuôi con nuôi 2010
Luật Công chứng 2014
Kết luận
Quyền thừa kế con riêng có thể được công nhận ngang bằng với con ruột nếu đáp ứng điều kiện về huyết thống, nuôi dưỡng hợp pháp hoặc được chỉ định trong di chúc. Trong xã hội hiện đại, vấn đề này ngày càng phổ biến, đòi hỏi cần có sự hiểu biết pháp lý rõ ràng để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mọi thành viên trong gia đình.
Nếu bạn đang cần tư vấn, hỗ trợ lập di chúc hoặc giải quyết tranh chấp thừa kế có yếu tố con riêng, hãy liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ qua số hotline 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để được tư vấn chính xác, tận tâm và đầy đủ theo quy định pháp luật.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
