Trong thực tế, nhiều người lựa chọn di chúc viết tay để định đoạt tài sản nhà đất sau khi qua đời. Tuy nhiên, nếu di chúc không đúng quy định pháp luật thì có thể bị vô hiệu. Vậy để di chúc nhà đất viết tay hợp pháp, cần đáp ứng những điều kiện nào? Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết căn cứ pháp lý và đưa ra ví dụ thực tế giúp bạn hiểu rõ.
>>> Xem thêm: Dịch vụ công chứng có vai trò như thế nào trong việc bảo vệ quyền lợi pháp lý của các bên tham gia hợp đồng?
1. Di chúc viết tay là gì?
Theo quy định tại Điều 627 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc là sự thể hiện ý chí cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Di chúc có thể được lập bằng văn bản hoặc miệng. Trong đó, di chúc viết tay là một hình thức di chúc bằng văn bản không có công chứng hoặc chứng thực, do người lập tự viết.
2. Di chúc viết tay có giá trị pháp lý không?
Di chúc viết tay hoàn toàn có giá trị pháp lý nếu thỏa mãn các điều kiện được quy định tại Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015. Pháp luật không bắt buộc di chúc phải được công chứng, chứng thực thì mới có hiệu lực, trừ trường hợp người lập không thể tự viết hoặc ký.
3. Điều kiện để di chúc viết tay hợp pháp
3.1. Người lập di chúc phải có năng lực hành vi dân sự đầy đủ
Theo khoản 1 Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015, người lập di chúc phải là người minh mẫn, sáng suốt trong lúc lập di chúc; không bị lừa dối, đe dọa hoặc cưỡng ép. Người từ đủ 18 tuổi trở lên, có đầy đủ năng lực hành vi dân sự thì được quyền lập di chúc.
3.2. Di chúc viết tay phải thể hiện ý chí tự nguyện
Di chúc chỉ hợp pháp khi phản ánh đúng nguyện vọng của người lập. Nếu bị ép buộc, dụ dỗ, hay người lập không nhận thức rõ hành vi thì di chúc có thể bị tuyên vô hiệu.
>>> Xem thêm: Có thể công chứng hợp đồng thuê tài sản giữa hai công ty tại văn phòng công chứng không?
3.3. Nội dung và hình thức di chúc viết tay không trái pháp luật, đạo đức xã hội
Di chúc viết tay cần nêu rõ:
Người để lại di chúc
Thời gian lập di chúc
Tài sản để lại (ví dụ: quyền sử dụng đất tại địa chỉ cụ thể)
Việc chia tài sản không được xâm phạm đến phần thừa kế bắt buộc của người thuộc diện được hưởng theo quy định tại Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015.
3.4. Di chúc phải được người lập ký tên hoặc điểm chỉ
Khoản 1 Điều 631 Bộ luật Dân sự 2015 yêu cầu di chúc bằng văn bản phải có chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập. Nếu có nhiều trang thì nên ký ở từng trang hoặc ghi rõ số trang.
3.5. Ngày tháng năm lập di chúc phải rõ ràng
Đây là yếu tố rất quan trọng để xác định hiệu lực của di chúc, đặc biệt khi có nhiều bản di chúc khác nhau. Di chúc có thời điểm lập sau sẽ được ưu tiên áp dụng.
>>> Xem thêm: Thủ tục làm sổ đỏ theo quy định pháp luật hiện hành được thực hiện như thế nào để đảm bảo tính hợp pháp cho người sử dụng đất?
4. Trường hợp nào di chúc viết tay bị vô hiệu?
Di chúc viết tay có thể bị vô hiệu nếu rơi vào một trong các trường hợp sau:
Người lập di chúc không minh mẫn, bị tâm thần, mất năng lực hành vi dân sự
Nội dung vi phạm pháp luật hoặc đạo đức xã hội
Không có chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập
Bị làm giả, sửa chữa sau khi lập
5. Ví dụ minh họa thực tế
Ông A có một mảnh đất tại quận Tân Bình, TP. HCM. Năm 2020, ông tự tay viết di chúc, ghi rõ: “Tôi để lại mảnh đất tại số 100 đường X cho con trai là B”, ký tên và ghi ngày tháng cụ thể. Di chúc không có người làm chứng.
Sau khi ông A mất năm 2023, người con khác là C không đồng ý, cho rằng di chúc không có giá trị vì không công chứng.
Tuy nhiên, theo quy định pháp luật, di chúc của ông A là hợp pháp vì ông có đầy đủ năng lực hành vi, nội dung rõ ràng, viết tay và ký tên. Tòa án đã công nhận giá trị của di chúc, bác bỏ yêu cầu chia đều tài sản của C.
6. Có cần công chứng di chúc viết tay không?
Như đã phân tích, pháp luật không bắt buộc công chứng với di chúc viết tay. Tuy nhiên, để tránh tranh chấp, người lập di chúc có thể mang bản viết tay đến văn phòng công chứng để thực hiện chứng thực. Điều này giúp gia tăng tính pháp lý và làm bằng chứng rõ ràng sau này.
>>> Xem thêm: Hợp đồng ủy quyền là gì? Những điều bạn cần biết trước khi ký.
Di chúc viết tay là hình thức phổ biến, đơn giản, dễ thực hiện. Tuy nhiên, để đảm bảo hợp pháp, người lập di chúc cần tuân thủ đầy đủ các điều kiện pháp lý về chủ thể, nội dung, hình thức và thời điểm lập di chúc. Việc nắm rõ các quy định trên sẽ giúp tránh tranh chấp, bảo vệ quyền lợi cho người thừa kế hợp pháp.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
