Có thể ủy quyền cho người khác công chứng văn bản từ chối nhận di sản không?
Khi có quyền thừa kế nhưng không muốn nhận phần di sản được để lại, người thừa kế cần lập văn bản từ chối nhận di sản. Tuy nhiên, không phải lúc nào người đó cũng có thể trực tiếp đến văn phòng công chứng. Vì vậy, câu hỏi được nhiều người đặt ra là: “Có thể ủy quyền cho người khác công chứng văn bản từ chối nhận di sản không?”
>>> Xem thêm:Văn phòng công chứngnào hỗ trợ công chứng hợp đồng cho doanh nghiệp tốt nhất?
⚖️ Căn cứ pháp lý về ủy quyền công chứng từ chối nhận di sản
Việc ủy quyền công chứng từ chối nhận di sản được điều chỉnh bởi các văn bản pháp luật sau:
Bộ luật Dân sự 2015, Điều 562 – 569: Quy định về hợp đồng ủy quyền.
Luật Công chứng 2014, Điều 55 và Điều 56: Quy định về công chứng hợp đồng ủy quyền và việc người đại diện tham gia công chứng.
Thông tư 01/2021/TT-BTP của Bộ Tư pháp: Hướng dẫn chi tiết nghiệp vụ công chứng.
Nghị định 23/2015/NĐ-CP: Về chứng thực hợp đồng, giao dịch trong trường hợp không công chứng.
📜 Điều 562 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: “Hợp đồng ủy quyền là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên được ủy quyền có nghĩa vụ thực hiện công việc nhân danh bên ủy quyền; bên ủy quyền chỉ phải trả thù lao nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.”
🧩 Có thể ủy quyền cho người khác công chứng văn bản từ chối nhận di sản không?
✅ Câu trả lời ngắn gọn: Có thể, nhưng không phải mọi trường hợp đều được phép.
Theo quy định tại Điều 56 Luật Công chứng 2014, việc công chứng có thể được thực hiện thông qua người đại diện hợp pháp nếu người yêu cầu công chứng không thể trực tiếp ký văn bản. Tuy nhiên, đối với văn bản từ chối nhận di sản, pháp luật quy định khá chặt chẽ:
📘 Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015: “Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.”
Việc từ chối phải lập thành văn bản và được công chứng hoặc chứng thực.
Như vậy, người thừa kế có thể ủy quyền cho người khác nộp hồ sơ hoặc thực hiện thủ tục công chứng thay, nhưng không thể ủy quyền việc “ký tên” thay trên văn bản từ chối nhận di sản.
⚠️ Nói cách khác:
Bạn có thể ủy quyền nộp hồ sơ, nhận kết quả công chứng thay.
Nhưng không thể ủy quyền ký văn bản từ chối nhận di sản, vì đây là ý chí cá nhân phải được thể hiện trực tiếp.
💼 Trường hợp nào được ủy quyền khi công chứng từ chối nhận di sản?
Dưới đây là 3 tình huống hợp pháp mà người thừa kế có thể ủy quyền:
🔹 1. Ủy quyền nộp và nhận hồ sơ công chứng
Người thừa kế lập văn bản từ chối nhận di sản có chữ ký công chứng sẵn, sau đó ủy quyền cho người khác nộp và nhận kết quả công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng.
📍 Ví dụ: Bà Lan hiện ở Nhật Bản, nhưng muốn từ chối nhận phần di sản của cha mẹ tại Việt Nam. Bà lập văn bản từ chối nhận di sản và công chứng tại Đại sứ quán Việt Nam tại Tokyo. Sau đó, bà ủy quyền cho em trai mình ở Hà Nội đến Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ nộp và nhận hồ sơ. 👉 Trường hợp này được phép.
Người được ủy quyền có thể thay mặt người thừa kế giao nộp văn bản từ chối di sản cho cơ quan đăng ký đất đai hoặc tham gia thủ tục khai nhận di sản.
📍 Ví dụ: Anh Hùng từ chối nhận di sản là mảnh đất của cha. Anh có thể ủy quyền cho luật sư nộp hồ sơ tại Phòng Tài nguyên và Môi trường để cập nhật tên người thừa kế khác.
🔹 3. Ủy quyền trong trường hợp người thừa kế ở nước ngoài
Người thừa kế ở nước ngoài có thể ủy quyền cho người tại Việt Nam thực hiện công chứng thay, nếu văn bản ủy quyền được công chứng/hợp pháp hóa lãnh sự hợp lệ.
📍 Ví dụ: Chị Mai định cư tại Mỹ, muốn từ chối phần tài sản của mẹ để lại ở TP.HCM. Chị ủy quyền cho con trai tại Việt Nam mang hồ sơ đến Văn phòng công chứng, nhưng văn bản ủy quyền phải được công chứng tại Lãnh sự quán Việt Nam tại Mỹ.
❌ Trường hợp không được ủy quyền công chứng từ chối nhận di sản
Pháp luật nghiêm cấm việc ủy quyền ký thay trên văn bản thể hiện ý chí cá nhân, bao gồm:
Di chúc, văn bản khai nhận hoặc từ chối nhận di sản;
Văn bản nhận cha, mẹ, con;
Văn bản ly hôn;
Hợp đồng tặng cho tài sản nhân thân.
⚖️ Căn cứ: Điều 563 Bộ luật Dân sự 2015 “Bên được ủy quyền chỉ được thực hiện công việc trong phạm vi ủy quyền. Nếu công việc mang tính chất nhân thân, bên được ủy quyền không được phép thực hiện thay.”
👉 Do đó, người được ủy quyền không thể ký thay hoặc thể hiện ý chí thay trong văn bản từ chối di sản.
🧾 Hồ sơ cần chuẩn bị khi ủy quyền công chứng từ chối nhận di sản
📂 Trường hợp ủy quyền nộp hồ sơ:
Bản chính văn bản từ chối nhận di sản (đã được công chứng/chứng thực hợp lệ).
Giấy ủy quyền hợp pháp (công chứng, chứng thực hoặc hợp pháp hóa lãnh sự).
CMND/CCCD, sổ hộ khẩu của người ủy quyền và người được ủy quyền.
Giấy tờ chứng minh quyền thừa kế (giấy khai tử, sổ đỏ, di chúc, v.v.)
Giấy tờ chứng minh người ủy quyền không thể trực tiếp thực hiện (nếu có).
🪙 Phí công chứng và phí ủy quyền
Loại phí
Mức thu (VNĐ/lần)
Căn cứ pháp lý
Công chứng văn bản ủy quyền
50.000 – 200.000
Thông tư 257/2016/TT-BTC
Công chứng văn bản từ chối nhận di sản
30.000 – 100.000
Thông tư 257/2016/TT-BTC
Chứng thực/hợp pháp hóa lãnh sự
Theo cơ quan đại diện ngoại giao
Nghị định 111/2011/NĐ-CP
💡 Lưu ý: Phí công chứng được niêm yết công khai, có biên lai đầy đủ. Nếu công chứng viên đến ngoài trụ sở, có thể phát sinh thêm phí di chuyển theo Điều 68 Luật Công chứng 2014.
Tình huống: Ông Tâm mất, để lại căn nhà cho 3 người con. Người con cả, anh Bình, đang làm việc ở Hàn Quốc và muốn từ chối nhận di sản. Anh Bình lập văn bản từ chối nhận di sản tại Lãnh sự quán Việt Nam tại Seoul, sau đó ủy quyền cho em gái tại Việt Nam nộp và nhận hồ sơ công chứng.
Văn bản từ chối nhận di sản (có dấu Lãnh sự quán);
Giấy ủy quyền (hợp pháp hóa lãnh sự);
CCCD của người được ủy quyền;
👉 Kết quả: Hồ sơ được công chứng hợp lệ, và phần di sản của anh Bình được chia lại cho hai người em.
💡 Lưu ý quan trọng khi ủy quyền công chứng từ chối nhận di sản
✅ Chỉ ủy quyền nộp/nhận hồ sơ, không ủy quyền ký thay. ✅ Văn bản ủy quyền phải được công chứng/chứng thực hợp pháp. ✅ Nếu ở nước ngoài, văn bản cần hợp pháp hóa lãnh sự trước khi sử dụng tại Việt Nam. ✅ Nên chọn văn phòng công chứng uy tín, có kinh nghiệm xử lý hồ sơ ủy quyền quốc tế.
Tóm lại, việc ủy quyền công chứng từ chối nhận di sản là hoàn toàn có thể, nhưng chỉ giới hạn trong phạm vi nộp và nhận kết quả hồ sơ. Người thừa kế phải trực tiếp thể hiện ý chí từ chối di sản bằng chữ ký công chứng hợp pháp.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
