Nhiều cặp đôi sống chung như vợ chồng, tổ chức đám cưới, thậm chí có con chung, nhưng chưa từng đăng ký kết hôn. Khi mâu thuẫn xảy ra, họ muốn “ly hôn” để chấm dứt quan hệ — nhưng lại băn khoăn: ly hôn khi chưa đăng ký kết hôn có được không?
Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ bản chất pháp lý của quan hệ hôn nhân không đăng ký, đồng thời hướng dẫn cách xử lý về con chung, tài sản, quyền lợi khi chấm dứt mối quan hệ này.
>>> Xem thêm: Địa chỉ văn phòng công chứnggần nhất, phục vụ tận tình, chuyên nghiệp
⚖️ 1️⃣ Căn cứ pháp lý về việc ly hôn khi chưa đăng ký kết hôn
Theo Điều 9 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014:
“Việc kết hôn phải được đăng ký và do cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện theo quy định của pháp luật. Nam, nữ không đăng ký kết hôn mà chung sống với nhau như vợ chồng thì không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ giữa vợ và chồng.”
👉 Như vậy:
Pháp luật chỉ công nhận quan hệ vợ chồng hợp pháp khi có đăng ký kết hôn.
Nếu chưa đăng ký kết hôn thì không tồn tại quan hệ hôn nhân hợp pháp, do đó Tòa án không thụ lý yêu cầu ly hôn.
💡 Tóm lại: Không thể “ly hôn” theo nghĩa pháp lý nếu hai người chưa đăng ký kết hôn. Tuy nhiên, Tòa án vẫn có thể giải quyết vấn đề về con chung và tài sản chung theo quy định pháp luật.
👩⚖️ 2️⃣ Xử lý trường hợp ly hôn khi chưa đăng ký kết hôn
🔹 Trường hợp 1: Hai người chưa đăng ký kết hôn nhưng có con chung
Theo Điều 14 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014:
“Nam, nữ có đủ điều kiện kết hôn chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn thì không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ giữa vợ và chồng. Quyền, nghĩa vụ đối với con được giải quyết như cha mẹ khi ly hôn.”
📌 Nghĩa là:
Dù chưa đăng ký kết hôn, con sinh ra vẫn được pháp luật bảo vệ quyền lợi đầy đủ.
Tòa án sẽ giải quyết vấn đề quyền nuôi con, cấp dưỡng, tương tự như vụ ly hôn thông thường.
Ví dụ minh họa:
Anh A và chị B sống chung 5 năm, có một con gái 3 tuổi nhưng chưa đăng ký kết hôn. Khi chia tay, chị B nộp đơn ra Tòa yêu cầu xác định quyền nuôi con và nghĩa vụ cấp dưỡng của anh A.
👉 Tòa án thụ lý vụ việc với tính chất “tranh chấp quyền nuôi con ngoài hôn nhân”, chứ không phải vụ án ly hôn.
🔹 Trường hợp 2: Có tài sản chung trong thời gian sống chung
Theo khoản 2 Điều 16 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014:
“Việc giải quyết tài sản trong trường hợp nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn được thực hiện theo thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì áp dụng quy định của Bộ luật Dân sự.”
👉 Cụ thể:
Hai người có thể tự thỏa thuận phân chia tài sản.
Nếu không đạt được thỏa thuận, Tòa án sẽ giải quyết theo nguyên tắc sở hữu chung, ai chứng minh được công sức, người đó được chia tương ứng.
Chị H và anh K cùng góp tiền mua một căn nhà trong thời gian sống chung. Khi chia tay, hai bên không thỏa thuận được.
Tòa án xác định đây là tranh chấp tài sản chung giữa các đồng sở hữu, và chia theo tỷ lệ đóng góp của mỗi bên, không xử lý như vụ ly hôn.
📍 5️⃣ Tình huống thực tế minh họa về ly hôn khi chưa đăng ký kết hôn
Anh T và chị L sống chung 7 năm, có 2 con và cùng kinh doanh cửa hàng thời trang. Họ không đăng ký kết hôn. Khi chia tay, chị L muốn “ly hôn” để chấm dứt mọi ràng buộc.
👉 Tòa án trả lại đơn ly hôn, vì không có giấy đăng ký kết hôn. Tuy nhiên, Tòa vẫn thụ lý vụ việc xác định quyền nuôi con và chia tài sản chung theo quy định của Bộ luật Dân sự.
⚠️ 6️⃣ Lưu ý quan trọng khi ly hôn khi chưa đăng ký kết hôn
✅ Không thể “ly hôn” theo nghĩa pháp lý nếu chưa đăng ký kết hôn.
✅ Có thể yêu cầu Tòa án giải quyết quyền nuôi con và tài sản chung.
✅ Con sinh ra trong thời gian sống chung vẫn được xác định cha mẹ hợp pháp.
✅ Nếu có dự định kết hôn hợp pháp, hãy đăng ký kết hôn sớm để được pháp luật bảo vệ quyền lợi đầy đủ.
>>> Xem thêm: Vợ hoặc chồng đứng tên sổ đỏ hoặc giấy tờ xe, phân chia tài sản khi ly hôn được xác định ra sao?
Việc ly hôn khi chưa đăng ký kết hôn thực chất không được pháp luật công nhận là “ly hôn”, vì quan hệ hôn nhân chưa từng tồn tại hợp pháp. Tuy nhiên, pháp luật vẫn đảm bảo quyền lợi chính đáng của con chung và tài sản chung giữa hai bên.
👉 Do đó, nếu bạn đang ở trong hoàn cảnh tương tự, hãy chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, xác định rõ yêu cầu (về con, tài sản), và liên hệ Tòa án hoặc luật sư để được hướng dẫn cụ thể, tránh mất thời gian và quyền lợi.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
