Quy định pháp luật liên quan đến công chứng hợp đồng tín dụng
Trong hoạt động tín dụng, hợp đồng tín dụng là cơ sở pháp lý quan trọng xác lập quyền và nghĩa vụ giữa ngân hàng (tổ chức tín dụng) và khách hàng vay vốn. Để đảm bảo tính minh bạch, hợp pháp và hạn chế rủi ro, công chứng hợp đồng tín dụng (HĐTD) là một vấn đề thường được đặt ra. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết quy định pháp luật mới nhất, quy trình thực hiện và đưa ra ví dụ minh họa thực tế để bạn đọc dễ dàng nắm bắt.
Việc công chứng HĐTD hiện được điều chỉnh bởi nhiều văn bản pháp luật, bao gồm:
Bộ luật Dân sự 2015: Điều 463 quy định hợp đồng vay tài sản, trong đó hợp đồng vay giữa tổ chức tín dụng và khách hàng được coi là một dạng hợp đồng vay.
Luật Các tổ chức tín dụng 2010 (sửa đổi, bổ sung 2024): Điều 98, Điều 99 quy định về hợp đồng tín dụng, trong đó nêu rõ hợp đồng tín dụng phải lập thành văn bản nhưng không bắt buộc công chứng, trừ trường hợp pháp luật chuyên ngành có quy định khác.
Luật Công chứng 2014 (sửa đổi, bổ sung 2023): Điều 4 và Điều 40 quy định về giá trị pháp lý của hợp đồng được công chứng, bắt buộc công chứng với các giao dịch liên quan đến bất động sản.
Luật Đất đai 2024 và Luật Nhà ở 2023: Quy định bắt buộc công chứng đối với các giao dịch thế chấp quyền sử dụng đất, nhà ở để bảo đảm hợp đồng tín dụng.
Như vậy, công chứng hợp đồng tín dụng không phải lúc nào cũng bắt buộc, nhưng nếu kèm theo giao dịch thế chấp, bảo lãnh bằng quyền sử dụng đất, nhà ở thì công chứng là yêu cầu bắt buộc.
2. Khi nào phải công chứng hợp đồng tín dụng?
2.1. Trường hợp bắt buộc
Hợp đồng tín dụng có thỏa thuận về thế chấp quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất theo Điều 122 Luật Đất đai 2024.
Hợp đồng tín dụng có tài sản bảo đảm thuộc sở hữu của bên thứ ba, cần công chứng để đảm bảo hiệu lực đối kháng với người thứ ba.
Khi ngân hàng và khách hàng cùng thống nhất yêu cầu công chứng để tăng tính pháp lý.
2.2. Trường hợp không bắt buộc
Hợp đồng tín dụng không kèm tài sản bảo đảm hoặc chỉ có bảo đảm bằng tín chấp.
Các khoản vay ngắn hạn, nhỏ lẻ, theo quy định nội bộ của ngân hàng, không yêu cầu công chứng.
Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản bảo đảm (Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy đăng ký xe, sổ hồng…).
Giấy tờ pháp lý của ngân hàng/tổ chức tín dụng.
3.2. Thực hiện công chứng
Các bên nộp hồ sơ tại Phòng công chứng hoặc Văn phòng công chứng.
Công chứng viên kiểm tra tính hợp pháp, năng lực hành vi dân sự, sự tự nguyện của các bên.
Đọc lại nội dung hợp đồng trước khi ký.
Các bên ký và lăn tay trực tiếp tại trụ sở công chứng.
3.3. Nhận kết quả
Công chứng viên ký, đóng dấu và lưu trữ hợp đồng.
Các bên nhận bản chính có hiệu lực pháp lý.
4. Phí công chứng hợp đồng tín dụng
Theo Thông tư 257/2016/TT-BTC:
Hợp đồng dưới 50 triệu đồng: 50.000 đồng/hợp đồng.
Từ 50 triệu đến 100 triệu đồng: 100.000 đồng/hợp đồng.
Từ 100 triệu đến 1 tỷ đồng: 0,1% giá trị hợp đồng.
Trên 1 tỷ đồng: 1 triệu đồng + 0,06% của phần giá trị vượt quá 1 tỷ đồng (tối đa không quá 70 triệu đồng/hợp đồng).
Ngoài ra, còn có chi phí dịch vụ soạn thảo, sao y, lưu trữ theo yêu cầu của khách hàng.
5. Ví dụ minh họa thực tế về công chứng hợp đồng tín dụng
Chị B vay 3 tỷ đồng tại Ngân hàng C để mở rộng kinh doanh. Để bảo đảm khoản vay, chị thế chấp quyền sử dụng đất tại Quận Y, Hà Nội.
Trong trường hợp này:
Hợp đồng tín dụng không bắt buộc công chứng.
Nhưng hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất bắt buộc phải công chứng theo Điều 122 Luật Đất đai 2024.
Quy trình: Ngân hàng soạn thảo hợp đồng → hai bên đến văn phòng công chứng để ký → công chứng viên xác nhận và lưu trữ → hợp đồng thế chấp được đăng ký tại Văn phòng đăng ký đất đai.
Nếu không thực hiện công chứng hợp đồng thế chấp, khi chị B không trả được nợ, ngân hàng sẽ không có quyền xử lý tài sản bảo đảm.
6. Lưu ý quan trọng khi công chứng hợp đồng tín dụng
Xác minh kỹ thông tin cá nhân, giá trị khoản vay, lãi suất, thời hạn trả nợ.
Kiểm tra tính pháp lý của tài sản bảo đảm.
Đọc kỹ nội dung hợp đồng, không ký khi còn điều khoản chưa rõ.
Nên công chứng cả hợp đồng tín dụng (dù không bắt buộc) để tránh tranh chấp.
Kết luận
Công chứng HĐTD là vấn đề pháp lý quan trọng, đặc biệt khi gắn với tài sản bảo đảm như đất đai, nhà ở. Việc hiểu rõ căn cứ pháp lý, quy trình và chi phí công chứng sẽ giúp cả ngân hàng và khách hàng hạn chế rủi ro, đảm bảo quyền lợi hợp pháp. Người vay nên tham khảo kỹ quy định pháp luật mới nhất và thực hiện công chứng đầy đủ khi cần thiết.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
