Trong những năm gần đây, tình trạng lấn chiếm đất công diễn ra khá phổ biến ở nhiều địa phương. Đây là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, không chỉ xâm phạm tài sản nhà nước mà còn gây ảnh hưởng đến trật tự quản lý đất đai, cản trở quy hoạch đô thị, giao thông và các công trình công cộng. Bài viết này sẽ phân tích hậu quả pháp lý và cách xử lý hiệu quả khi xảy ra lấn chiếm đất công.
>>> Xem thêm: Khi nào cần đến văn phòng công chứng để đảm bảo tính pháp lý giao dịch?
📌 Lấn chiếm đất công là gì?

Theo khoản 1 Điều 3 Nghị định 91/2019/NĐ-CP:
👉 “Lấn đất là việc người sử dụng đất tự dịch chuyển mốc giới hoặc ranh giới thửa đất để mở rộng diện tích sử dụng mà không được cơ quan có thẩm quyền cho phép. Chiếm đất là việc tự ý sử dụng đất mà không được Nhà nước giao đất, cho thuê đất hoặc cho phép sử dụng đất.”
✅ Như vậy, lấn chiếm đất công là hành vi cá nhân/tổ chức tự ý sử dụng đất thuộc sở hữu toàn dân (do Nhà nước quản lý), như:
-
Đất giao thông (lòng đường, vỉa hè).
-
Đất hành lang sông, hồ, kênh, mương.
-
Đất công viên, khu vui chơi, đất công ích do xã quản lý.
>>> Xem thêm: Thủ tục nhà đất an toàn hơn với dịch vụ làm sổ hồng chuyên nghiệp
⚖️ Căn cứ pháp lý xử lý hành vi lấn chiếm đất công
-
Luật Đất đai 2013 – Điều 12: Nghiêm cấm hành vi “lấn, chiếm đất đai”.
-
Nghị định 91/2019/NĐ-CP: Quy định mức xử phạt hành chính đối với hành vi lấn chiếm đất.
-
Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) – Điều 228: Truy cứu trách nhiệm hình sự nếu hành vi gây hậu quả nghiêm trọng.
-
Luật Quản lý tài sản công 2017: Đất công là tài sản công, mọi hành vi chiếm đoạt đều bị xử lý nghiêm.
🚨 Hậu quả pháp lý nghiêm trọng khi lấn chiếm đất công
Xử phạt hành chính đối với hành vi lấn chiếm đất công
Theo Nghị định 91/2019/NĐ-CP, mức phạt đối với hành vi lấn chiếm đất công có thể lên tới 1 tỷ đồng, tùy diện tích và loại đất:
-
Lấn chiếm đất công ích tại nông thôn: phạt từ 5 – 50 triệu đồng.
-
Lấn chiếm đất công cộng tại đô thị: phạt từ 20 – 200 triệu đồng.
-
Ngoài ra, cá nhân/tổ chức buộc phải khôi phục lại hiện trạng và trả lại đất.
Trách nhiệm hình sự khi lấn chiếm đất công
Điều 228 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) quy định:
👉 Người nào lấn chiếm đất công đã bị xử phạt hành chính mà còn vi phạm hoặc gây hậu quả nghiêm trọng có thể bị:
-
Phạt tiền từ 50 triệu đến 500 triệu đồng.
-
Phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm.
-
Trường hợp đặc biệt nghiêm trọng: phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.
>>> Xem thêm: Tra cứu chi tiết phí công chứng hợp đồng mua bán, tặng cho, ủy quyền
🏡 Ví dụ minh họa thực tế về lấn chiếm đất công
📌 Trường hợp 1: Tại TP.HCM, nhiều hộ dân tự ý xây quán, nhà tạm trên hành lang kênh rạch. Sau khi bị phát hiện, UBND quận đã xử phạt hành chính 70 triệu đồng và cưỡng chế tháo dỡ toàn bộ công trình.
📌 Trường hợp 2: Một doanh nghiệp tại Hà Nội sử dụng hàng nghìn m² đất công ven đường để làm bãi giữ xe trái phép. Thanh tra xây dựng vào cuộc, xử phạt 200 triệu đồng và yêu cầu trả lại hiện trạng đất ban đầu.
👉 Các ví dụ trên cho thấy lấn chiếm đất công không chỉ bị phạt nặng mà còn gây thiệt hại kinh tế, mất uy tín và ảnh hưởng môi trường sống.
🛠️ Cách xử lý khi phát hiện lấn chiếm đất công
Người dân cần làm gì khi phát hiện lấn chiếm đất công?
-
Ghi nhận bằng chứng: Chụp ảnh, quay video hiện trạng vi phạm.
-
Báo cáo với chính quyền địa phương: UBND xã/phường, Thanh tra xây dựng.
-
Gửi đơn tố cáo: Cơ quan tài nguyên và môi trường hoặc cơ quan công an nếu có dấu hiệu hình sự.
Cơ quan có thẩm quyền xử lý hành vi lấn chiếm đất công
-
UBND cấp xã/huyện: Xử lý ban đầu, hòa giải, ra quyết định xử phạt.
-
Phòng Tài nguyên & Môi trường: Kiểm tra, đo đạc, xác định hành vi lấn chiếm.
-
Thanh tra xây dựng: Xử lý trường hợp xây dựng trái phép trên đất công.
-
Tòa án nhân dân: Giải quyết nếu có tranh chấp hoặc khởi kiện.
>>> Xem thêm: Khi nào được quyền tố giác hành vi lấn chiếm đất đai theo luật đất đai
✅ Giải pháp phòng ngừa hành vi lấn chiếm đất công

-
Tuyên truyền pháp luật để người dân hiểu rõ quyền và nghĩa vụ khi sử dụng đất.
-
Tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi lấn chiếm từ sớm.
-
Ứng dụng công nghệ (bản đồ số, GPS) để quản lý mốc giới đất công.
-
Phối hợp cộng đồng: Người dân cần chủ động phát hiện và báo cáo kịp thời.
>>> Xem thêm: Chi phí công chứng hợp đồng mua bán xe: Cập nhật mới nhất
>>> Xem thêm: Hợp đồng ủy quyền mua bán xe: Phân biệt với hợp đồng công chứng
🌟 Kết luận
Lấn chiếm đất công là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, bị xử phạt nặng cả hành chính lẫn hình sự. Người dân cần nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật, đồng thời chủ động tố giác hành vi lấn chiếm để bảo vệ lợi ích chung của cộng đồng. Việc xử lý kịp thời và đúng pháp luật sẽ góp phần giữ gìn trật tự, bảo vệ tài sản công và đảm bảo phát triển bền vững.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com
