Tranh chấp đất liền kề: Nguyên nhân và cách giải quyết hiệu quả
Trong quá trình sử dụng đất, tranh chấp đất liền kề là dạng tranh chấp phổ biến, thường xảy ra giữa các hộ gia đình, cá nhân có ranh giới đất giáp nhau. Nếu không xử lý kịp thời, các tranh chấp này có thể kéo dài, gây mất đoàn kết trong cộng đồng và phát sinh hậu quả pháp lý. Bài viết sau đây sẽ phân tích nguyên nhân, căn cứ pháp lý và cách giải quyết hiệu quả khi xảy ra tranh chấp đất liền kề.
Theo Điều 3 Luật Đất đai 2013, tranh chấp đất đai là “tranh chấp về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai”.
👉 Từ đó, có thể hiểu: tranh chấp đất liền kề là tranh chấp phát sinh giữa các hộ sử dụng đất có thửa đất giáp ranh, thường liên quan đến:
Vị trí mốc giới, hàng rào.
Lối đi chung.
Hành lang bảo vệ công trình công cộng (kênh mương, đường giao thông…).
⚖️ Căn cứ pháp lý về tranh chấp đất liền kề
Luật Đất đai 2013: Điều 12 nghiêm cấm hành vi lấn, chiếm đất, gây tranh chấp.
Bộ luật Dân sự 2015: Điều 175 quy định về ranh giới giữa các bất động sản liền kề; Điều 254 về quyền về lối đi qua.
Nghị định 43/2014/NĐ-CP (hướng dẫn Luật Đất đai): quy định trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai.
Luật Hòa giải cơ sở 2013: khuyến khích giải quyết bằng hòa giải trước khi khởi kiện.
>>> Xem thêm: Vì sao nên chọndịch vụ làm sổ đỏ thay vì tự thực hiện?
🔎 Nguyên nhân thường gặp của tranh chấp đất liền kề
1. Nguyên nhân do mốc giới và ranh đất
Người sử dụng đất không xác định rõ ranh giới khi cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ).
Tự ý xây dựng tường rào, công trình lấn sang đất liền kề.
2. Nguyên nhân do lối đi chung
Một bên chặn hoặc thay đổi lối đi vốn được sử dụng ổn định từ trước.
Mâu thuẫn về việc mở rộng hoặc thu hẹp lối đi qua.
3. Nguyên nhân do công trình hạ tầng
Tranh chấp liên quan đến đất giáp kênh, mương, đường giao thông.
Hiểu sai về hành lang bảo vệ công trình công cộng.
>>> Xem thêm: Hướng dẫn thủ tụccông chứng thừa kế nhanh chóng, đúng quy định pháp luật
🏡 Ví dụ minh họa tranh chấp đất liền kề
📌 Trường hợp 1: Ông A và ông B có đất giáp nhau tại ngoại thành Hà Nội. Khi xây tường rào, ông A xây lấn sang phần đất 20m² của ông B. Sau khi hòa giải tại UBND xã không thành, vụ việc được đưa ra Tòa án và ông A buộc phải tháo dỡ, trả lại diện tích đất lấn chiếm.
📌 Trường hợp 2: Bà C có thửa đất ở cuối ngõ, muốn đi qua đất của ông D để ra đường chính. Hai bên không thỏa thuận được về quyền mở lối đi. Căn cứ Điều 254 Bộ luật Dân sự 2015, Tòa án đã xác định bà C có quyền được mở lối đi hợp lý qua đất ông D và phải bồi thường tương xứng.
🛠️ Cách giải quyết tranh chấp đất liền kề hiệu quả
1. Hòa giải tranh chấp đất liền kề
Hòa giải tại cơ sở: Theo Luật Hòa giải cơ sở 2013, ưu tiên thương lượng, đối thoại để giữ gìn tình làng nghĩa xóm.
Hòa giải bắt buộc tại UBND xã: Điều 202 Luật Đất đai 2013 quy định, tranh chấp đất đai phải được hòa giải tại UBND xã/phường trước khi đưa ra Tòa án.
2. Giải quyết tại cơ quan hành chính
Trong trường hợp liên quan đến quản lý đất công hoặc chưa có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, người dân có thể gửi đơn yêu cầu UBND cấp huyện hoặc cấp tỉnh giải quyết.
3. Khởi kiện ra Tòa án
Nếu hòa giải không thành, đương sự có quyền khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo thủ tục tố tụng dân sự (Điều 203 Luật Đất đai 2013).
Tòa án sẽ xem xét giấy tờ đất, đo đạc ranh giới và đưa ra phán quyết cuối cùng.
>>> Xem thêm: Hướng dẫn xử lý hành vi lấn chiếm đất đaicủa hàng xóm hiệu quả
🚨 Hậu quả khi không giải quyết tranh chấp đất liền kề
Mất đoàn kết trong cộng đồng dân cư.
Ngăn cản quyền sử dụng đất hợp pháp của các bên.
Ảnh hưởng đến giá trị bất động sản khi mua bán, chuyển nhượng.
Có thể dẫn đến hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng hơn (hủy hoại tài sản, cố ý gây thương tích…).
✅ Lời khuyên để phòng tránh tranh chấp đất liền kề
Xác định rõ ranh giới đất khi làm thủ tục cấp sổ đỏ.
Khi xây dựng cần kiểm tra mốc giới và được sự đồng thuận của hàng xóm.
Giữ gìn tinh thần hợp tác, đối thoại để tránh mâu thuẫn leo thang.
Tham khảo ý kiến luật sư hoặc cơ quan chuyên môn khi phát sinh vướng mắc.
Tranh chấp đất liền kề là dạng tranh chấp phổ biến, nhưng có thể phòng ngừa và giải quyết hiệu quả nếu người dân nắm rõ quy định pháp luật, biết cách xử lý hòa giải và khi cần thiết, đưa vụ việc ra Tòa án. Việc giải quyết đúng trình tự sẽ bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình, đồng thời giữ gìn tình làng nghĩa xóm và trật tự xã hội.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
