Công chứng hợp đồng ở nhờ mới có bắt buộc không: Giải đáp chi tiết
Trong quan hệ dân sự, việc cho người khác ở nhờ nhà, đất diễn ra rất phổ biến, nhất là trong gia đình hoặc giữa bạn bè, đối tác thân thiết. Tuy nhiên, nhiều người băn khoăn liệu công chứng hợp đồng ở nhờ có phải là thủ tục bắt buộc hay chỉ là sự lựa chọn để tăng tính an toàn pháp lý. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết dựa trên quy định pháp luật mới nhất, từ đó giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề công chứng bắt buộc đối với hợp đồng ở nhờ.
Điều 472 BLDS 2015: Hợp đồng mượn tài sản (bao gồm ở nhờ) là sự thỏa thuận, theo đó bên cho mượn giao tài sản để bên mượn sử dụng miễn phí và phải trả lại đúng tình trạng ban đầu.
Điều 119 BLDS 2015: Hợp đồng dân sự có thể được xác lập bằng lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể, trừ trường hợp pháp luật quy định phải bằng văn bản, phải công chứng, chứng thực.
1.2. Luật Đất đai 2013 (sửa đổi, bổ sung 2024)
Điều 167 Luật Đất đai quy định: các giao dịch liên quan đến chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất phải công chứng, chứng thực.
Hợp đồng ở nhờ không làm phát sinh chuyển quyền sử dụng đất, nên không thuộc nhóm giao dịch bắt buộc công chứng.
1.3. Luật Nhà ở 2014 (sửa đổi 2023)
Điều 122: các hợp đồng về mua bán, tặng cho, thế chấp, góp vốn bằng nhà ở mới bắt buộc công chứng, chứng thực.
Hợp đồng mượn, ở nhờ nhà ở không bắt buộc công chứng, trừ khi các bên có nhu cầu.
2. Công chứng bắt buộc đối với hợp đồng ở nhờ có áp dụng không?
2.1. Khi nào công chứng là bắt buộc
Hợp đồng ở nhờ không thuộc diện công chứng bắt buộc theo quy định của BLDS, Luật Đất đai và Luật Nhà ở.
Tuy nhiên, nếu hợp đồng có kèm điều khoản chuyển giao quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà (ngụy trang dưới hình thức ở nhờ), thì có thể bị xem là hợp đồng tặng cho hoặc chuyển nhượng, khi đó công chứng là bắt buộc.
2.2. Khi nào công chứng chỉ mang tính khuyến khích
Khi các bên muốn tăng giá trị pháp lý, phòng ngừa tranh chấp sau này.
Khi giá trị tài sản lớn, hoặc quan hệ giữa các bên có nguy cơ phát sinh mâu thuẫn (ví dụ: cho ở nhờ giữa họ hàng nhưng có liên quan đến thừa kế, tài sản chung).
Hợp đồng công chứng có giá trị chứng cứ cao tại tòa án, giúp chứng minh rõ ràng quyền và nghĩa vụ các bên.
3.2. Ngăn ngừa rủi ro tranh chấp
Công chứng viên sẽ kiểm tra tính hợp pháp của giao dịch, từ đó hạn chế nguy cơ hợp đồng bị vô hiệu.
3.3. Được pháp luật bảo vệ tốt hơn
Trong trường hợp xảy ra tranh chấp, hợp đồng đã công chứng giúp tòa án dễ dàng công nhận và bảo vệ quyền lợi cho bên bị xâm phạm.
4. Ví dụ minh họa thực tế về công chứng hợp đồng ở nhờ
Ông A sở hữu một căn nhà tại TP. Hồ Chí Minh, cho cháu là anh B ở nhờ miễn phí. Hai bên chỉ thỏa thuận bằng miệng. Sau nhiều năm, anh B không chịu trả lại nhà, đồng thời cho rằng ông A đã “tặng cho” mình quyền sử dụng căn nhà.
Do hợp đồng không công chứng, ông A gặp khó khăn trong việc chứng minh quan hệ pháp lý chỉ là ở nhờ. Nếu ngay từ đầu, hai bên lập hợp đồng ở nhờ có công chứng, thì tranh chấp sẽ dễ dàng được giải quyết, bảo vệ quyền lợi cho ông A.
Hợp đồng ở nhờ không bắt buộc công chứng theo quy định pháp luật hiện hành.
Tuy nhiên, nên lập thành văn bản rõ ràng, có chữ ký của các bên, ghi cụ thể thời hạn, quyền và nghĩa vụ.
Khi cần tăng độ an toàn pháp lý, đặc biệt với nhà đất có giá trị lớn hoặc liên quan nhiều người thừa kế, công chứng hợp đồng ở nhờ là giải pháp an toàn.
Kết luận
Theo quy định pháp luật mới nhất, công chứng bắt buộc không áp dụng đối với hợp đồng ở nhờ, vì đây chỉ là hợp đồng mượn tài sản, không làm phát sinh chuyển quyền sở hữu hay quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, để tránh rủi ro và có cơ sở pháp lý chắc chắn khi xảy ra tranh chấp, các bên nên lập văn bản và có thể thực hiện công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng. Đây chính là giải pháp cân bằng giữa sự tin tưởng và sự an toàn pháp lý trong các quan hệ dân sự.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ.Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
